Nieuw artikel Nationaal Crisisplan Elektriciteit

26 May 2014Een interview met Joost Koomen (Economische Zaken) en Leendert Vinck (Trimension).

"Trimension werkt mee aan het Nationaal Crisisplan Elektriciteit: een eyeopener voor iedereen"

De inkt is nog maar net droog en de formele handtekening moet er nog onder. Maar als er nu iets zou gebeuren, wordt het plan er zeker bij gepakt, weet Joost Koomen van het Departementaal Crisiscoördinatiecentrum van EZ. Samen met Leendert Vinck van Trimension werkte hij aan het Nationaal Crisisplan Elektriciteit, dat gek genoeg nog geen dertig pagina’s telt.   

Wat kan er allemaal gebeuren, wie is waartoe bevoegd, wie praat met wie, wat heeft prioriteit, hoe zit het met de opschaling en wat is het wettelijk kader? In een notendop is dat waar het nieuwe Nationaal Crisisplan Elektriciteit over gaat. “Voor veel mensen was het een echte eyeopener”, zegt Joost Koomen. “Goh, werkt dat zo, zeggen ze dan. Of: ik dacht dat het ministerie veel meer te zeggen had. Geen idee dat de netbeheerder zo’n grote rol speelt.”

Wie praat met wie
Het idee voor het nieuwe plan ontstond tijdens de Nationale Risicobeoordeling. Centraal stond daar de vraag waar wij ons als Nederlanders nu écht druk over maken. Wat zien wij als waarschijnlijke risico’s met een groot en vervelend effect. Grootschalige energie-uitval werd daar ook genoemd. “Plannen en structuren zijn er natuurlijk altijd al geweest”, zegt Koomen. “Maar het is onmogelijk voor al die beleidsmedewerkers crisismanagement om alles te weten van alle sectoren. Wat als zich een grote energiecrisis voordoet? Het Nationaal Crisisplan Elektriciteit is geen operationeel handboek dat letterlijk uitlegt wat er dan moet gebeuren. Het schetst de achtergrond van de sector en het legt uit waar de bevoegdheden liggen, wie met wie praat en wat het wettelijk kader is. Zoiets was er voorheen niet.” 

Eén handzaam plan
“Het plan is een verdere uitwerking van het Nationaal Handboek Crisis Besluitvorming”, legt Leendert Vinck van Trimension uit. “Het raamwerk voor crisisbeheersing binnen de Rijksoverheid. Daarin zit een plan voor telecommunicatie, een plan voor water, en nu komt er dus ook een plan voor elektriciteit.” De rol van Trimension zat hem in het maken van een netwerkanalyse en het bijeenbrengen van alle visies en gedachten tot één handzaam plan. “Wij zijn voor de zomer van 2013 gestart met het maken van een netwerkanalyse”, vertelt Vinck. “Alle belangrijke stakeholders - vertegenwoordigers van netbeheerders als Stedin, Alliander en Delta en professionals vanuit EZ, Financiën, VWS en NCC - hebben wij  eerst individueel geïnterviewd over hun visie. Vervolgens hebben we hen bij elkaar gebracht en samen bekeken wat er allemaal in een dergelijk plan moet komen te staan. Deelname van de netbeheerders was essentieel voor inhoud van en draagvlak voor het plan.” 

Afbakening
Vervolgens heeft Trimension alle ideeën samengevoegd in een zeer hanteerbaar plan. “Dat was ook één van de randvoorwaarden”, zegt Vinck. “Liefst niet meer dan twintig pagina’s. Het zijn er uiteindelijk 27 geworden, maar het is nog steeds heel overzichtelijk. Planfixatie is voor veel mensen een herkenbare valkuil  waar je makkelijk inloopt. Het gaat er uiteindelijk om dat iedereen die met een energiecrisis  te maken heeft, zich er een beeld bij kan vormen.” Ondanks de lengte - of misschien wel juist door de lengte - was het maken van het plan behoorlijk ingewikkeld. “Energie raakt natuurlijk aan heel veel sectoren: water, vervoer, zorg”, legt Vinck uit. “Hoe breed moest het plan worden? Met name door alle raakvlakken tussen de verschillende sectoren en beleidsvelden die betrokken zijn, was het lastig om af te bakenen waar het plan zich wél en waar het zich niet op zou richten. Uiteindelijk is gekozen voor een opzet waarbij aangrenzende sectoren het plan er als handvat bij kunnen pakken om vervolgens voor zichzelf hun eigen plan op te stellen. “Die afbakening is de kracht van het plan”, zegt Koomen. “Juist daardoor hébben we nu een plan. Als we het te breed zouden maken, waren we nu nog steeds met allerlei sectoren in gesprek geweest.” 

Positieve gevolgen voor de respons 
Het Nationaal Crisisplan Elektriciteit is tot stand gekomen volgens de laatste inzichten op het gebied van crisisbeheersing. En heel belangrijk; het is ook echt mét elkaar tot stand gebracht. Want los van het plan, was het proces om tot dat plan te komen ook heel zinvol. Koomen: “Iedereen samen rond de tafel, allemaal vanuit de zelfde blik. Dit plan is daarmee ook de basis voor nieuwe gesprekken. Al die andere sectoren gaan nu voor zichzelf kijken hoe de energiesector in elkaar zit en wat het betekent als wanneer zij betrokken raken.” Daar zit hem volgens Koomen ook de grote winst van het plan. “Een storing is niet ineens veel  sneller opgelost, dat ging namelijk al goed. Maar als een crisis echt groot wordt, denk ik dat partijen elkaar dankzij dit plan beter weten te vinden. Met name de partijen die er niet bovenop zitten maar die wel degelijk een rol spelen tijdens een energiecrisis, begrijpen nu beter hoe het werkt en wat EZ wél en niet doet. Want dat was niet voor iedereen helder.” Volgens Vinck zit de grote winst hem vooral in de preparatie. “Het stelt anderen in staat hun preparatie beter op orde te krijgen en te checken of hun eigen plannen elektriciteitsuitval-bestendig zijn. En dat heeft weer positieve gevolgen voor de respons.”  

Door: Sanne van der Most.

Terug naar het nieuws overzicht